جنبه های گوناگون«مسئولیت» در حقوق بین الملل کیفری
Authors
abstract
تحولات معاصر در حوزه حقوق بین الملل، نتیجه تولد مفاهیم جدیدی از مفهوم حاکمیت دولتها می باشد. در مفهموم کلاسیک حاکمیت دولتها، قدرتهای حاکم از مصونیتهای خاصی برخوردار بوده که در پرتو این مصونیتها، دولتها دارای اقتدار عام و خدشه ناپذیر بوده و هیچ مکانیزم خاصی برای کنترل رفتار حاکمیتها در ارتباط با اعمال آنها پیش بینی نشده بود. بر همین اساس نیز منشور سازمان ملل متحد نیز با تصریح بر اصالت حاکمیتها، مقررات این منشور را از دخالت در حوزه حاکمیتی دولتها بازداشته و مرز مشروعیت اقدامات سایر دولتها و سازمانهای بین المللی را تا حد رعایت کامل اصل «حاکمیت دولتها» و «برابری حاکمیتها» شناسائی نموده است. تحولات پیش گفته در عرصه حقوق بین الملل بویژه پس از پایان جنگ جهانی دوم، موجب شد تا «حقوق فرد» منصرف از انتسابات ملیتی، نژادی و قومیتی، موضوعیت یافته و دولتها در رفتار با ملتهای خود، تابع اصول و مقررات خاصی باشند که در یک مفهوم کلی، از این مقررات با عنوان «مقررات حقوق بشر» یاد می شود. این مسئله به همراه طرح موضوعات جدی تخلفات دولتها در حوزه حقوق بین الملل کیفری، سبب شد تا در این شاخه از حقوق بین الملل عام نیز تعهداتی خاص بر عهده دولتها قرار داده شود که این تعهدات، جدای از تعهدات اصلی حقوق بین الملل کیفری و اصل «مسئولیت کیفری فردی» می باشد. اساسنامه های دادگاههای کیفری یوگسلاوی و روآندا و اساسنامه دیوان کیفری بین المللی با تدوین تعهدات ویژه دولتها در حوزه «همکاری بین المللی»، حیطه حاکمیت دولتها را هم بوسیله «نفی مصونیت سیاسی» و هم با توسل به «تعهد به همکاری دولتها»، محدود نموده و در کنار مفاهیم جدید مقررات حقوق بشر از جمله «مسئولیت حمایت»، دایره بی مسئولیتی حاکمیتها در قبال رفتار با افراد را تنگ تر نموده است. در نتیجه تحولات فوق الذکر، در حال حاضر مقررات حقوق بین الملل کیفری، با تفکیک بین «جرائم بین المللی» و «جنایات بین المللی»، دامنه مسئولیتهای ناشی از دسته اخیر تخلفات بین المللی دولتها را فراتر از «مسئولیت بین المللی دولتها» که عمدتاً بر اصل «جبران خسارت» متمرکز بوده و «مجازاتهای تنبیهی» در آنها موضوعیتی نداشت، ترسیم نموده است که نتیجه این تحول، ایجاد مسئولیتهای متعدد (فردی و دولتی) در حقوق بین الملل کیفری شده است.
similar resources
چالش های حقوق بین الملل کیفری در مبارزه با تروریسم
تروریسم به‌عنوان جرمی بین‌المللی هنوز تعریف نشده است و در گذشته نگاه دولت‌محور در ارتکاب آن حاکم بوده ولی با گسترش این جرم و فراملی شدن آن و استقلال بیشتر تروریست‌ها از دولتها، جامعه بین‌المللی در پی آن است که در چهارچوب حقوق بین‌الملل کیفری با این پدیده مبارزه نماید. گروهی معتقدند عدم‌ِتعریف تروریسم منجر به آن شده است که حقوق بین‌الملل کیفری در مبارزه با این پدیده عاجز بماند. درمقابل این نظر و...
full textمفهوم موسع اقدامات مجرمانه مشترک در حقوق کیفری بین الملل
دکترین اقدامات مجرمانه مشترک به عنوان یک نمونه از مسئولیت کیفری در حقوق کیفری بین المللی مطرح است. این مفهوم به صورت صریح، نخستین بار توسط شعبه تجدیدنظر دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق و در سال 1999 در پرونده تادیچمطرح شد. اما پیشاز این هم بارها توسط رویه قضایی بین المللی مورد تأکید قرار گرفته بود. از آن پس، این مفهوم به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین روشهای تعقیب توسط همین دادگاه و سایر...
full textجایگاه اعمال تروریستی در پرتو حقوق بین الملل کیفری
یکی از مهم ترین چالش های فرا روی جامعه جهانی و حقوق بین الملل کیفری گسترش روزافزون عملیات و اقدامات تروریستی است که تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت بین المللی به شمار می رود. این پدیده هولناک در اشکال سازمان یافته و معمولاً فراملی رخ می دهد. خطرات ناشی از تروریسم بیش از جرایم انفرادی بوده و مقابله ثمر بخش با آن بدون تنظیم زیربنای بین المللی قانونمند و پرهیز از سیاست «استانداردهای دوگانه» غیر قابل ت...
full textحاکمیت و مسئولیت حمایت در پرتو حقوق بین الملل کیفری
در گذشته، مفهوم حاکمیت به استقلال یک کشور هم از دیگر کشورها و هم از تعهدات حقوقی بین المللی محدود میشد. این مفهوم مطلق از حاکمیت با فرایند هایی چون جهانی شدن، ظهور بازیگران جدید در عرصه بین المللی و وابستگی متقابل نظام حقوق بین الملل مورد تردید قرار گرفت و باعث شد تا بسیاری از حقوقدانان بین المللی به بازتعریف این مفهوم بپردازند. در نتیجه، برخی از مولفه های حاکمیت از جمله جنبه ی مسئولیتِ حاکمیت ...
full textتبارشناسی حقوق بین الملل کیفری در مجموعه ی قواعد حقوق بین الملل
نظام حقوق بین الملل کیفری در منظومه ی سیستم های حقوق بین الملل به دلیل قرابت به محوری ترین مفهوم در کل نظام بین المللی مدرن، یعنی کرامت انسانی، از الگوی حاکمیت محور قواعد فاصله گرفته است و جلوه هایی از وحدت، همبستگی و کلیت را در خود نمایان ساخته؛ ب یآن که با اطمینان بتوان گفت از آثار ویژگی های پیشین خود به طور کامل رهایی یافته است. در مطالع هی سیستمیک حقوق بین الملل کیفری، هر یک از سه منطق متفا...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
مجله حقوقی بین المللیجلد ۲۸، شماره شماره ۴۴ (بهار و تابستان)، صفحات ۲۲۳-۲۶۲
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023